پردازنده AMD RYZEN پنج ساله شد

پنج سال از تولید اولین پردازنده AMD Ryzen می گذرد و کابوس اینتل همچنان به قدرت نمایی ادامه می دهد. سال های دور که شاید برخی از کاربران امروزی به یاد نیاورند، پردازنده های قدرتمند Phenom ای ام دی به رقابت با بزرگان اینتل می پرداختند و با توجه به قیمت و مشخصات بسیار خوب خود نیز به جایگاه قابل توجهی دست یافته بودند. اما پس از مدتی، تولید پردازنده های فنوم متوقف شد و ای ام دی نیز تلاشی برای احیا یا جایگزینی آنها انجام نداد. سرانجام در سال ۲۰۱۶ اولین پردازنده از خانواده رایزن با معماری ریز پردازنده AMD ZEN وارد بازار شد تا آشوبی عظیم در دل مهندسین ارشد اینتل به وجود آید.

مشخصات فنی قابل توجه در کنار عملکرد بی نظیر و از همه مهم تر قیمت فروش بسیار مناسب پردازنده AMD Ryzen همگی دست به دست هم دادند تا اینتل به ناچار تغییراتی را در روند ساخت پردازنده های خود ایجاد کند. افزایش ۵۰ درصد تعداد هسته های پردازنده به عنوان اولین تلاش اینتل شناخته می شود که چندان موثر واقع نشد، به این دلیل که فناوری لیتوگرافی قدیمی اینتل و به روز رسانی های مکرر در فناوری ساخت پردازنده های AMD، معادلات را بر هم می زد. اینتل به دلایل مختلفی که بیشتر آنها نامناسب بودن وضعیت اقتصادی بود، نمی توانست پردازنده هایی با لیتوگرافی جدید را تولید کند و در نتیجه AMD که با مدیریت خانم Lisa Sou طبق برنامه پیش می رفت، ایده های رویایی خود را یکی پس از دیگری عملی می کرد.

خریداری یک پردازنده بسیار قدرتمند در سطح محصولات سرور و ورک استیشن برای کاربران دسکتاپ، رویایی دست نیافتنی بود که حتی با وجود بودجه مناسب، خریداری آنها به دلیل تولید محدود پردازنده های Xeon و همچنین عدم بهره وری مناسب آنها برای کاربرد گیمینگ امکان پذیر نبود. با تولید پردازنده AMD Ryzen 7 1800X که دارای هشت هسته پردازشی با فرکانس بالا بود، معادلات را برای خریداری یک پردازنده در سطح HEDT (دسکتاپ سطح بالا) تغییر داد و به نوعی مفهوم جدیدی از قدرت پردازشی را وارد بازار CPU کرد.

پردازنده های Threadripper ای ام دی نیز رقیب مستقیم سری Core X اینتل به شمار می رفتند که قدرت بسیار بالاتری را در مقایسه با محصولات اینتل ارائه می کردند و دستیابی به آنها نیازمند صرف هزینه هنگفتی نسبت به محصولات کمپانی رقیب نبود. با این وجود از نظر کارایی، بهینه سازی توان مصرفی، دست یابی به فناوری های نوین و قیمت باید نسل های مختلف پردازنده AMD RYZEN را به عنوان برنده دنیای وسیع رقابت سخت افزاری معرفی کنیم. اقدام شجاعانه ای ام دی بر سر تعیین قیمت ۲۵۰ دلاری برای پردازنده Ryzen 7 1800X فرصت انتقام گیری یا جبران را از اینتل سلب کرده بود و به نظر می رسید که بازی به طول کامل به سمت AMD چرخیده است.

با ارائه نسل دوم پردازنده های رایزن و بهبود های نسبی، باز هم اینتل خود را عقب تر می دید و لیتوگرافی ۱۴ نانومتری اینتلی ها دست آنها را برای اقدامات عظیم بسته بود. با این حال اینتل تلاش کرد تا با افزایش تعداد هسته ها، بالا بردن فرکانس کاری و هر عدد و رقم مفید دیگر، دست به احیای محصولات خود بزند. پردازنده Core i9-9900K اینتل به دلیل برخورداری از تعداد هسته بالا و نرخ IPC بهبود یافته، شرایط بسیار خوبی را تجربه می کرد، اما پاسخ ای ام دی در خانواده Zen 2 بار دیگر کوبنده و غیر قابل تصور بود.

افزایش دو برابری تعداد هسته ها و رشته های پردازشی در کنار دو برابر شدن نرخ IPC یکبار دیگر سنگینی ترازو را به سمت نسل دوم پردازنده AMD RYZEN کشاند. با عرضه پردازنده های مبتنی بر معماری AMD Zen 3 که دارای نرخ IPC دو برابر در مقایسه با نسل مشابه محصولات اینتل در همان سال بودند، یکبار دیگر رقابت را به سود خود به اتمام برد. در حالی که معماری و فناوری لیتوگرافی بهینه AMD ZEN همچنان در حال توسعه است، اینتل به سختی در تلاش برای خاموش کردن شعله طولانی مدت لیتوگرافی ۱۴ نانومتری و کوچ به سمت محصولات جدید است.

روند رو به رشد ای ام دی با معماری ZEN در نسل های چهارم و پنجم رایزن نیز ادامه پیدا کرده و حتی ردپای آنها در انواع لپ تاپ و الترابوک نیز مشاهده می شود. بار دیگر ترکیب قیمت و عملکرد بسیار مناسب سبب استقبال قابل توجه شرکت های تولید کننده لپ تاپ و همچنین کاربران شده تا دوست داران کمپانی سرخ پوش بیش از پیش به آینده امیدوار شوند.